Аһулһур шилҗх

Тод бичиг

Wikipedia-с
(Тодо бичиг-с чиглүлгдв)
ᡐᡆᡑᡆ ᡋᡅᡒᡅᡎ

Тодо-бичиг (ᡐᡆᡑᡆ ᡋᡅᡒᡅᡎ тодо бичиг) — Дөрвн Хальмг улусин мемлекеттік бичиглар байсман. Эн бичиг Зая-Пандитар үвлад, 1648 җилд монһол бичигә суйрас бүтәлве. Энүнә цаһан алфавит 29 үзгүд байна: А, Э, И, О, У, Ө, Ү, Н, Ң, Х, Һ, Б, П, Ф, С, Ш, Т, Д, Л, М, Ц, Ч, З, Ж, Җ, Й, К, Г, Р, В, болын узүгүд тибетин болын Индиян келәр бичих — галигуд гидиг үзүгүд нерәдсмен.

Тодо-бичиг Хальмг Таңһчад 1924 җилә хойн элзелала. Ода тодо бичигиг Хальмг Таңһчин школад/мектебін, ики сурһульде сурҗа сурна.

Тодо узугудин неред алфавиттік әліпби

[ясврлх | кодар ясврлх]
# Code Тодо узуг Кирилл дарцар Латин дарцар Ахр Нерен Удан Нерен
1 6176 ᠠ А A А хойр арата Худам әдл
2 6212 ᡄ Э E Э нег арата, дөгә сүлтә
3 6213 ᡅ И I И нег арата, киискивар сүлтә
4 6214 ᡆ О O О нег арата, дөрвөлҗин геестә
5 6216 ᡈ Ө Ö Ө нег арата, дөрвөлҗин геестә, ардан өргөстә
6 6215 ᡇ У U У нег арата, бүтү геестә, унҗу өргөстә
7 6217 ᡉ Ү Ü Ү нег арата, бүтү геестә
8 6184 ᠨ Н N На нег арата, өмнән цегтә Худам әдл
9 6218 ᡊ Ң Ñ Аң
10 6221 ᡍ Х X Ха хойр арата, өмнән хойр цегтә
11 6222 ᡎ Һ Ğ Һа хойр арата, өмнән төгрг цегтә
12 6219 ᡋ Б B Ба бүтү толһата
13 6220 ᡌ П P Пха
14 6192 ᠰ С S Са сарваһар толһата, нег арата Худам әдл
15 6193 ᠱ Ш Š Ша сарваһар толһата, ардан хойр цегетә Худам әдл
16 6224 ᡐ Т T Та шанһ толһата, нег арата
17 6225 ᡑ Д D Да хавтаха толһата
18 6191 ᠯ Л L Ла ойдан өвретә, нег арата Худам әдл
19 6223 ᡏ М M Ма матьхар толһата, нег арата
20 6228 ᡔ Ц C Ца цах толһата, нег арата
21 6226 ᡒ Ч Č Ча
22 6227 ᠴ З Z За цацу эргецтә, шуд көлтә
22 6227 ᡓ Ж J жа цацу эргецтә, шуд көлтә
23 6234 ᡚ Җ J* Җа
24 6229 ᡕ Й Y Йа яман хоңшарта, шуд көлтә
25 6233 ᡙ Г G Га дөгә көлтә
26 6232 ᡘ К K Ка көлн толһата, көнделең өргөстә
27 6231 ᡗ Қ Kh Кха катаһар ка
28 6199 ᠷ Р R Ра хамр дойран өргөстә, нег арата Худам әдл
29 6230 ᡖ В W V Ва дөгә көлтә
30 6235 ᡛ Нь Ň Ня Галик?
31 6236 ᡜ Дз Ż Дза Галик?
32 6296 ᢘ Т T Та Галик
33 6297 ᢙ Ж Ž Жа Галик

Бичилһан

[ясврлх | кодар ясврлх]

Кириллицаға тодо хойр бичигәр бичисын үгүмүд цацу биши волна. Цаарандань үлгүрүнь хәләтән.

Кирилл Тодо Кирилл Тодо Кирилл Тодо Кирилл Тодо Кирилл Тодо Кирилл Тодо
Ах Аха Шүлг Шүлүг Ноха Нохой Аньх Аниху Хөн Хоин Бух Буху
Сө Сөө Толь Толи Алвн Албан Сән Сайин Бәәх Байху Насн Насун
Олн Олон Лавта Лабтай Көгҗм Көгҗим Гегән Гэгээн Негн Нигэн Хойр Хойор
Һурвн Һурбан Дөрвн Дөрбөн Тавн Табун Орс Орос Гидиг Гэдэг Моңһл Моңһол

Юникод

[ясврлх | кодар ясврлх]
Character
(decimal)		DecimalCharacter
(hex)		HexName
᠀6144᠀1800MONGOLIAN BIRGA
᠁6145᠁1801MONGOLIAN ELLIPSIS
᠂6146᠂1802MONGOLIAN COMMA
᠃6147᠃1803MONGOLIAN FULL STOP
᠄6148᠄1804MONGOLIAN COLON
᠅6149᠅1805 MONGOLIAN FOUR DOTS
᠆6150᠆1806MONGOLIAN TODO SOFT HYPHEN
᠊6154᠊180AMONGOLIAN NIRUGU
᠋6155᠋180BMONGOLIAN FREE VARIATION SELECTOR ONE
᠌6156᠌180CMONGOLIAN FREE VARIATION SELECTOR TWO
᠍6157᠍180DMONGOLIAN FREE VARIATION SELECTOR THREE
᠎6158᠎180EMONGOLIAN VOWEL SEPARATOR
᠐6160᠐1810MONGOLIAN DIGIT ZERO
᠑6161᠑1811MONGOLIAN DIGITT ONE
᠒6162᠒1812MONGOLIAN DIGIT TWO
᠓6163᠓1813 MONGOLIAN DIGIT THREE
᠔6164᠔1814 MONGOLIAN DIGIT FOUR
᠕6165᠕1815 MONGOLIAN DIGIT FIVE
᠖6166᠖1816 MONGOLIAN DIGIT SIX
᠗6167᠗1817 MONGOLIAN DIGIT SEVEN
᠘6168᠘1818 MONGOLIAN DIGIT EIGHT
᠙6169᠙1819 MONGOLIAN DIGIT NINE
ᠠ6176ᠠ1820MONGOLIAN LETTER A
ᠡ6177ᠡ1821MONGOLIAN LETTER E
ᠢ6178ᠢ1822MONGOLIAN LETTER I
ᠣ6179ᠣ1823MONGOLIAN LETTER O
ᠤ6180ᠤ1824MONGOLIAN LETTER U
ᠥ6181ᠥ1825MONGOLIAN LETTER OE
ᠦ6182ᠦ1826MONGOLIAN LETTER UE
ᠧ6183ᠧ1827MONGOLIAN LETTER EE
ᠨ6184ᠨ1828MONGOLIAN LETTER NA
ᠩ6185ᠩ1829MONGOLIAN LETTER ANG
ᠪ6186ᠪ182AMONGOLIAN LETTER BA
ᠫ6187ᠫ182BMONGOLIAN LETTER PA
ᠬ6188ᠬ182CMONGOLIAN LETTER QA
ᠭ6189ᠭ182DMONGOLIAN LETTER GA
ᠮ6190ᠮ182EMONGOLIAN LETTER MA
ᠯ6191ᠯ182FMONGOLIAN LETTER LA
ᠰ6192ᠰ1830MONGOLIAN LETTER SA
ᠱ6193ᠱ1831MONGOLIAN LETTER SHA
ᠲ6194ᠲ1832MONGOLIAN LETTER TA
ᠳ6195ᠳ1833MONGOLIAN LETTER DA
ᠴ6196ᠴ1834MONGOLIAN LETTER CHA
ᠵ6197ᠵ1835MONGOLIAN LETTER JA
ᠶ6198ᠶ1836MONGOLIAN LETTER YA
ᠷ6199ᠷ1837MONGOLIAN LETTER RA
ᠸ6200ᠸ1838MONGOLIAN LETTER WA
ᠹ6201ᠹ1839MONGOLIAN LETTER FA
ᠺ6202ᠺ183AMONGOLIAN LETTER KA
ᠻ6203ᠻ183BMONGOLIAN LETTER KHA
ᠼ6204ᠼ183CMONGOLIAN LETTER TSA
ᠽ6205ᠽ183DMONGOLIAN LETTER ZA
ᠾ6206ᠾ183EMONGOLIAN LETTER HAA
ᠿ6207ᠿ183FMONGOLIAN LETTER ZRA
ᡀ6208ᡀ1840MONGOLIAN LETTER LHA
ᡁ6209ᡁ1841MONGOLIAN LETTER ZHI
ᡂ6210ᡂ1842MONGOLIAN LETTER CHI
ᡃ6211ᡃ1843MONGOLIAN LETTER LONG VOWEL SIGN
ᡄ6212ᡄ1844MONGOLIAN LETTER TODO E
ᡅ6213ᡅ1845MONGOLIAN LETTER TODO I
ᡆ6214ᡆ1846MONGOLIAN LETTER TODO O
ᡇ6215ᡇ1847MONGOLIAN LETTER TODO U
ᡈ6216ᡈ1848MONGOLIAN LETTER TODO OE
ᡉ6217ᡉ1849MONGOLIAN LETTER TODO UE
ᡊ6218ᡊ184AMONGOLIAN LETTER TODO ANG
ᡋ6219ᡋ184BMONGOLIAN LETTER TODO BA
ᡌ6220ᡌ184CMONGOLIAN LETTER TODO PA
ᡍ6221ᡍ184DMONGOLIAN LETTER TODO QA
ᡎ6222ᡎ184EMONGOLIAN LETTER TODO GA
ᡏ6223ᡏ184FMONGOLIAN LETTER TODO MA
ᡐ6224ᡐ1850MONGOLIAN LETTER TODO TA
ᡑ6225ᡑ1851MONGOLIAN LETTER TODO DA
ᡒ6226ᡒ1852MONGOLIAN LETTER TODO CHA
ᡓ6227ᡓ1853MONGOLIAN LETTER TODO JA
ᡔ6228ᡔ1854MONGOLIAN LETTER TODO TSA
ᡕ6229ᡕ1855MONGOLIAN LETTER TODO YA
ᡖ6230ᡖ1856MONGOLIAN LETTER TODO WA
ᡗ6231ᡗ1857MONGOLIAN LETTER TODO KA
ᡘ6232ᡘ1858MONGOLIAN LETTER TODO GAA
ᡙ6233ᡙ1859MONGOLIAN LETTER TODO HAA
ᡚ6234ᡚ185AMONGOLIAN LETTER TODO JIA
ᡛ6235ᡛ185BMONGOLIAN LETTER TODO NIA
ᡜ6236ᡜ185CMONGOLIAN LETTER TODO DZA
ᢀ6272ᢀ1880MONGOLIAN LETTER ALI GALI ANUSVARA ONE
ᢁ6273ᢁ1881MONGOLIAN LETTER ALI GALI VISARGA ONE
ᢂ6274ᢂ1882MONGOLIAN LETTER ALI GALI DAMARU
ᢃ6275ᢃ1883MONGOLIAN LETTER ALI GALI UBADAMA
ᢄ6276ᢄ1884MONGOLIAN LETTER ALI GALI INVERTED UBADAMA
ᢅ6277ᢅ1885MONGOLIAN LETTER ALI GALI BALUDA
ᢆ6278ᢆ1886MONGOLIAN LETTER ALI GALI THREE BALUDA
ᢇ6279ᢇ1887MONGOLIAN LETTER ALI GALI A
ᢈ6280ᢈ1888MONGOLIAN LETTER ALI GALI I
ᢉ6281ᢉ1889MONGOLIAN LETTER ALI GALI KA
ᢊ6282ᢊ188AMONGOLIAN LETTER ALI GALI NGA
ᢋ6283ᢋ188BMONGOLIAN LETTER ALI GALI CA
ᢌ6284ᢌ188CMONGOLIAN LETTER ALI GALI TTA
ᢍ6285ᢍ188DMONGOLIAN LETTER ALI GALI TTHA
ᢎ6286ᢎ188EMONGOLIAN LETTER ALI GALI DDA
ᢏ6287ᢏ188FMONGOLIAN LETTER ALI GALI NNA
ᢐ6288ᢐ1890MONGOLIAN LETTER ALI GALI TA
ᢑ6289ᢑ1891MONGOLIAN LETTER ALI GALI DA
ᢒ6290ᢒ1892MONGOLIAN LETTER ALI GALI PA
ᢓ6291ᢓ1893MONGOLIAN LETTER ALI GALI PHA
ᢔ6292ᢔ1894MONGOLIAN LETTER ALI GALI SSA
ᢕ6293ᢕ1895MONGOLIAN LETTER ALI GALI ZHA
ᢖ6294ᢖ1896MONGOLIAN LETTER ALI GALI ZA
ᢗ6295ᢗ1897MONGOLIAN LETTER ALI GALI AH
ᢘ6296ᢘ1898MONGOLIAN LETTER ALI GALI TA
ᢙ6297ᢙ1899MONGOLIAN LETTER ALI GALI ZHA
ᢦ6310ᢦ18A6MONGOLIAN LETTER ALI GALI HALF U
ᢧ6311ᢧ18A7MONGOLIAN LETTER ALI GALI HALF YA
ᢗᢩ6313ᢩ18A9MONGOLIAN LETTER ALI GALI DAGALGA (combined with ali gali A (ᢗ))
Викихадһлин сүлд
Викихадһлин сүлд
Тодо-бичиг
Викихадһлд хәләтн.


Белдлһн   Эн зүүл белдлһн. Та төслд эн халхиг өргҗүләд дөң өгҗ чаднат.
"https://xal.wikipedia.org/w/index.php?title=Тод_бичиг&oldid=90228" халхас авсн