Киргиз Орн
|
|
Киргиз орн нутуг — Ар-Дорд үзгә Азин (һолар Тянь-Шань уулд) орн. Казахин, Узбекдин , Таҗикин, Китдин орн-нутугта әәлхоша улус.
Хальмг Киргиз нутугт[ясх | иш ясх]
Киргиз Орн Нутугд, Иссык-Куль нуурин өөр, дөрвн-хальмг аймакт - Чельпекд бәәх Бишкек, Таш-Кия, Бурмя-Суу, Бүрү-Баш- балһасдын деед үзгүт Текес-талхас ирсын Иссык-Куулин хальмгудә әмтын бүүрүльнә. Эднә зун җил хооран нүүҗ ирцихәсмин. Эдниг талданар чигин келцхәнә: Хар-һолын болын хар-хальмгуд, сарта хальмгуд. Киргиз Орн Нутугин Иссык-Кульск областьд 1989-гче җил болсан әмтенә то авлаһар 4 628 күн болҗ һарсаман. Хар-хальмгудас 111 күн эврә уул хальмг келән сән медцәхәнә. Хальмг кел шинҗилдәг улусинәр болхала, хар-хальмгудын келн-хальмг кельнә онц говор болҗ һарчана. Киргиз келн улус заагта удан байлһан хар-хальмгудын кельнед болн сойлд үлмәһән хальдаҗ. Иссык-Куулин хальмг нег һазрат бәәдәг кесег улсин кел медәг деерән ислам бурханд шүтүцхәнә.
Хальмг келн өрк-бүлин, бәәдел-җирһилин тускар нурһульҗе ах үй улусин хәрлцәнәс давхаш, наадак общественнин функцис болхала, киргиз болн орсин келәр теткәгдәнә. Эрдим-сурһульд хальмыгин келн олзулгадхаш. Бичмир үүдәврүмүдчун эн келәр уга. Һанцахан күүндулһанә келн бәәнә, эн келәр нурһульҗе ах үйин улс келцехәнә. Хамгин түрүн Иссык-Куулин хальмг мультилингвы болҗ һарчана: эдн киргиз, хальмыгин, орсин келәр күүндуцхәнә болна талдан түрк келмүд бас меднә.
Нутугин байр[ясх | иш ясх]
| Өдр | Нернь | Киргиз | Дәкәд |
|---|---|---|---|
| Туула сарин 1 (шин) | Шин җил | Жаңы жыл | ~ |
| Туула сарин 7 | Христин һарсан өдр | ~ | |
| Хөн сарин 29 | Цергин өдр | Жоокерлер күнү | ~ |
| Моһа сарин 8 | Делкән Эмна өдр | Эл аралык аялдар күнү | ~ |
| Моһа сарин 21 | Навруз | Нооруз | Нооруз |
| Моһа сарин 24 | Улус революцин өдр | Элдик революция күнү | ~ |
| Хөн сарин 1 (шин) | Хавр көдлт хойрин өдр | Эмгек күнү | ~ |
| Хөн сарин 5 (шин) | Конституцин бичигә өдр | Конституция күнү | ~ |
| Хөн сарин 9 | Диилврә өдр | Жеңиш күнү | ~ |
| Ноха сарин 31 | Эврән бәәлһәнә өдр | Эгемендүлүүк күнү | ~ |
| ~ | Праздник жертвоприношения | Курман айт | Дата праздника определяется по лунному календарю |
| ~ | Праздник разговения | Орозо айт | Дата праздника определяется по лунному календарю |