Орсин Ниицән

Wikipedia-с


Орсин Ниицән орсар ru:Российская Федерация ресми ru:Россия гидиг Европа болын Азия болдыг орн нутуг мемлекеттік.

Түүх[ясврлх | кодар ясврлх]

Оросын Холбооны Улусын түүх нь Зүүн Славуудаар анх эхэлжээ. Славууд нь МЭӨ 3-8-р зууны дундуур Европт тодорче эхэлсэн байна. 9-р зуунд зүүн Славчуудын анхны улс болох Киевийн Русь байгуулагджээ. Энэ улс нь Викингүүд болон тэдгээрийн үр удмуудаар удирдуулж байсан бөгөөд 988 онд Византын эзэнт гүрнээс Христын шашныг өвлүүлэн авсан. Энэ явдал нь дараагийн мянган жилийн турш Оросын соёл урлагийг тодорхойлсон Византийн болон Славын соёл урлагийн нэгтгэлийг эхлүүлжээ. Улмаар Киевийн Русь нь задарче газар нутаг нь Оросын маш олон жижиг хэмжээний феодалын улусуудад хуваагджээ. Киевийн Русийн залгамжлагч улсуудаас хамгийн хүчирхэг нь Москва байсан бөгөөд энэ нь Оросын нэгдэл, Алтан Ордын эсрэг тусгаарлах хөдөлгөөнд голлох байр суурийг эзэлж байв. Москва нь аажмаар орчмынхоо Орос улсуудыг нэгтгэсэн бөгөөд Киевийн Русийн соёл урлаг, улс төрийн өвийг захирах болжээ. 18-р зуун гэхэд энэ улс нь байлдан дагуулалт, нийлүүлэлт, судалгаа зэргээр хүрээгээ тэлж, Польшоос Номхон Далай хүртэл үргэлжилсэн Оросын эзэнт гүрэн болсон байв.

Орос нь Оросын эзэнт гүрний цагаас дэлхийн хүчин, нөлөө ихтэй орон болсон бөгөөд хожим нь дэлхийн анхны, хамгийн том социалист орон, "суперхүчин" болох ЗХУ-н хамгийн том, хамгийн чухал хэсэг болжээ. Энэ нь урлаг, шинжлэх ухааны бүхий л салбарт амжилт үзүүлсэн. 1991 онд ЗХУ задарснаар Оросын Холбооны Улс байгуулагдсан бөгөөд энэ нь ЗХУ-н залгамжлагч хэмээн тооцогддог.

Улс төр[ясврлх | кодар ясврлх]

ОХУ-ын үндсэн хууль йосоор, төр нь холбооны байгууламжт, хагас ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах засаглалт, ардчилсан деглемт улс юм. Улсын тергүүн нь ерөнхийлөгч, засгийн газрын тергүүн нь ерөнхий сайд. Төр нь төлөөллийн ардчилсан, олон намын тогтолцоотой ба эрх медел нь 3 доорх гурван бүтцед салбарлана.

Деэд танхим болох Холбооны Зөвлөл: Харьяат анги бүрээс 2 төлөөлөгчийн эрхтей, нийт 166 гишүүнтей. Холбооны хууль, дайн зарлах, олон улсын гэрээг батламжлах, ерөнхийлөгчид итгел үзүүлех эсех шийдверледег.
Доод танхим болох Улсын Дум: Хувь тенцүүлсен (Пропорционал) саналын аргачлалт сонгуулаар сонгогдох 450 суудалтай хууль тогтоох байгууллага.
  • Гүйцэтгэх: Ерөнхийлөгч давамгай эрхтей. 1991 онд сонгогдсон анхны ерөнхийлөгч нь Борис Ельцин, 2000 оноос Владимир Путин, 2008 оноос Дмитрий Медведев, 2012 оноос дахин Владимир Путин юм. ОХУ-ын Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх деэд байгууллага. Засгийн газар нь дарга, тергүүн дэд дарга, дэд дарга, холбооны сайд нараас бүрелдене. Засгийн газрын даргыг Ерөнхийлөгч Төрийн думтай зөвлөлдөж томилно. Ерөнхийлөгч үүргеэ биелүүлж чадахгүй болсон нөхцөлд Засгийн газрын дарга Ерөнхийлөгчийн үүргийг гүйцетгене. Херев Засгийн газрын даргад нер девшсен хүнийг Төрийн дум гурван удаа буцаавал Ерөнхийлөгч Засгийн газрыг томилж, Төрийн думыг тарааж, шинеэр сонгууль явуулна.
  • Шүүх: Ерөнхийлөгчийн саналаар Үндсэн хуулийн цэц, Дээд шүүх, Хөндлөнгийн шүүхийн бүрэлдэхүүнийг Холбооны Зөвлөл баталдаг.

Засаг захиргааны хуваарь[ясврлх | кодар ясврлх]

Холбооны харъяат анги[ясврлх | кодар ясврлх]

ОХУ нь 83 холбооны харъяат ангиас (субъект) велаят бүрдэнэ. Эдгээр харъяат ангиуд нь Холбооны Хуралд адилхан тус бүр 2 төлөөллийн эрхтэй. Хэдий тийм ч, өөртөө засаглах эрхээр харилцан адилгүй доорх нэгжүүдэд хамаарна.

  • 46 муж: Жирийн харъяат анги. Захирагчтай, орон нутгийн сонгуульт хууль тогтоох хуралтай.
  • 21 бүгд найрамдах улс: Өөртөө засах эрхтэй цөөнх үндэстэн, ард түмний өлгий нутаг. Тус бүрдээ үндсэн хууль, ерөнхийлөгч, парламенттай. Орос хэлний хамтаар төрөлх хэл нь албан ёсны хэл болно, гэвч ОХУ даяар болон олон улсын харилцаанд зөвхөн Орос хэл хэрэглэнэ.
  • 9 хязгаар: Үнэндээ мужтай адил Оросууд голчлон амьдардаг нутаг. Гагцхүү алс, чинад, захын нутаг бөгөөд хүн ам багатай, түүхэндээ зах хязгаар хэмээгдсээр ирсэн.
  • 4 өөртөө засах тойрог: Муж, хязгаарын мэдэл дэх цөөнх ард түмний өлгий. 1990 оноос байр суурь өндийсөн боловч Чукоткийнхаас бусад нь үнэндээ муж, эсвэл хязгаарт захирагддаг.
  • 1 өөртөө засах муж: Түүхэндээ, өөртөө засах муж байсан, дараа нь хязгаарт захирагдсан. 1990 онд Еврейн өөртөө засах мужаас бусад нь бүгд найрамдах улс болсон.
  • 2 холбооны хот: Зангилаа хоёр том хот Москва, Санкт-Петербург.
ОХУ-ын холбооны харъяат ангиуд

Холбооны тойрог[ясврлх | кодар ясврлх]

Мөн харъяат ангиуд нь ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн томилох элч төлөөлөгчид удирдагдах 8 ОХУ-ын холбооны тойрогт ангилагддаг. Холбооны тойрог нь холбооны хуулийг улс даяар мөрдүүлэхэд анхаардаг.

Ниицәнә тогтац[ясврлх | кодар ясврлх]

Ниицәнә махбуд Туг Сүлд Зә
(км²)
Бәәдг әмтн
2002 җилин Хулһн сарин 9
Төв
  Республики
01 Адыги 7.600 447.000 Майкоп балһсн
02 Алтай 92.600 203.000 Горно-Алтайск балһсн
03 Башкортостан 143.600 4.103.000 Уфа балһсн
04 Буряд 351.300 981.000 Улан Үд балһсн
05 Дагестан 50.300 2.584.000 Махачкала балһсн
06 Ингушети 4.000 469.000 Магас балһсн
07 Кабардин Балкар 12.500 901.000 Нальчик балһсн
08 Хальмгуд 76.100 278.733 Элст
09 Карачай-Черкесск 14.100 440.000 Черкесск балһсн
10 Карелия 172.400 717.000 Петрозаводск балһсн
11 Коми 415.900 1.019.000 Сыктывкар балһсн
12 Мариц Эл 23.200 728.000 Йошкар-Ола балһсн
13 Мордови 26.200 889.000 Саранск балһсн
14 Якут 3.103.000 948.000 Якутск балһсн
15 Осети 8.000 710.000 Владикавказ балһсн
16 Татарстан 68.000 3.780.000 Казань балһсн
17 Тува 170.500 306.000 Кызыл балһсн
18 Удмурд 42.100 1.571.000 Ижевск балһсн
19 Хакас 61.900 546.000 Абакан балһсн
20 Чеченмуд 15.300 1.100.000 Грозный балһсн
21 Чуваш 18.300 1.314.000 Чебоксары балһсн
  Края
22 Алтай 169.100 2.607.000 Барнаул балһсн
23 Байкал Теңгсин 431.500 1.156.000 Чита балһсн
24 Камчат 472.300 359.000 Петропавловск-Камчатский балһсн
25 Краснодар 76.000 5.124.000 Краснодар балһсн
26 Красноярск 2.339.700 2.966.000 Красноярск балһсн
27 Пермь 160.600 2.824.000 Пермь балһсн
28 Приморье 165.900 2.068.000 Владивосток балһсн
29 Ставрополь 66.500 2.731.000 Ставрополь балһсн
30 Хабаровск 788.600 1.435.000 Хабаровск балһсн
  Области
31 Амур 363.700 903.000 Благовещенск балһсн
32 Архангельск [1]
587.400 1.336.000 Архангельск балһсн
33 Астрахань 44.100 1.007.000 Астрахань балһсн
34 Белгород 27.100 1.512.000 Белгород балһсн
35 Брянск 34.900 1.379.000 Брянск балһсн
36 Владимир 29.000 1.525.000 Владимир балһсн
37 Волгоград 113.900 2.703.000 Волгоград балһсн
38 Вологда 145.700 1.270.000 Вологда балһсн
39 Воронеж 52.400 2.379.000 Воронеж балһсн
40 Иваново 21.800 1.149.000 Иваново балһсн
41 Иркутск 767.900 2.582.000 Иркутск балһсн
42 Калининград 15.100 943.000 Калининград балһсн
43 Калуга 29.900 1.041.000 Калуга балһсн
44 Кемерово 95.500 2.900.000 Кемерово балһсн
45 Киров 120.800 1.504.000 Киров балһсн
46 Кострома 60.100 738.000 Кострома балһсн
47 Курган 71.000 1.020.000 Курган балһсн
48 Курск 29.800 1.236.000 Курск балһсн
49 Ленинград 84.000 1.671.000 Санкт-Петербург балһсн
50 Липецк 24.100 1.213.000 Липецк балһсн
51 Магадан 461.400 183.000 Магадан балһсн
52 Москва 46.000 6.627.000 Москва балһсн
53 Мурманск 144.900 893.000 Мурманск балһсн
54 Нижний Новгород 76.900 3.524.000 Нижний Новгород балһсн
55 Новгород 55.300 695.000 Великий Новгород балһсн
56 Новосибирск 178.200 2.692.000 Новосибирск балһсн
57 Омск 139.700 2.079.000 Омск балһсн
58 Оренбург 124.000 2.178.000 Оренбург балһсн
59 Орлов 24.700 861.000 Орёл балһсн
60 Пенза 43.200 1.453.000 Пенза балһсн
61 Псков 55.300 761.000 Псков балһсн
62 Ростов 100.800 4.407.000 Ростов-на-Дону балһсн
63 Рязань 39.600 1.228.000 Рязань балһсн
64 Самара 53.600 3.240.000 Самара балһсн
65 Саратов 100.200 2.669.000 Саратов балһсн
66 Сахалин 87.100 547.000 Южно-Сахалинск балһсн
67 Свердлов 194.800 4.490.000 Екатеринбург балһсн
68 Смоленск 49.800 1.051.000 Смоленск балһсн
69 Тамбов 34.300 1.180.000 Тамбов балһсн
70 Тверь 84.100 1.473.000 Тверь балһсн
71 Томск 316.900 1.046.000 Томск балһсн
72 Тула 25.700 1.676.000 Тула
73 Тюмень 1.435.200 3.266.000 Тюмень балһсн
74 Ульяновск 37.300 1.382.000 Ульяновск балһсн
75 Челябинск 87.900 3.606.000 Челябинск балһсн
76 Ярославль 36.400 1.368.000 Ярославль балһсн
  Города федерального значения
77 Москва 1.064 10.358.000 Москва
78 Санкт-Петербург 1.433 4.669.000 Санкт-Петербург балһсн
  Автономная область
79 Еврей автоном 36.000 191.000 Биробиджан балһсн
  Автономные округа
80 Ненецк автоном 176.700 41.000 Нарьян-Мар балһсн
81 Ханты Манси автоном 523.100 1.433.000 Ханты-Мансийск балһсн
82 Чукотка автоном 737.700 54.000 Анадырь балһсн
83 Ямал Ненецк автоном 750.300 507.000 Салехард балһсн
Вся Россия 17.075.400 145.182.000 Москва балһсн

Балһснас[ясврлх | кодар ясврлх]

Эшлэл[ясврлх | кодар ясврлх]

Гадаад холбоос[ясврлх | кодар ясврлх]

Засгийн газар
Ерөнхий мэдээлэл
  • Russia at UCB Libraries GovPubs
Бусад

Дәкәд хәләтн[ясврлх | кодар ясврлх]

Заалтс[ясврлх | кодар ясврлх]


 
Европин орн-нутг

Өстрмүдин Орн | Азермудин Орн | Арнагудин Орн | Андормудин Нутг | Хемшудин Орн | Цаһанорсин Орн | Бельҗмудин Нутг | Болгармудин Орн | Босмудин болн Херцегудин Орн | Ватикан Балһсн | Ик Бритишин болн Ар Гәәлгүдин Ниицәтә Нутг | Хунһармудин Орн | Ниицәтә Немшин Орн | Грисин Орн | Гүрҗмүдин Орн | Данскгин Нутг | Гәәлгүдин Орн | Ислгудин Орн | Эспанмудин Нутг | Италмудин Орн | Хасгудин Орн¹ | Кипрудин Орн | Латдин Орн | Литдин Орн | Лихтенштейна Нутг | Лүксин Балһсна Нутг | Масидин Орн | Малтдин Орн | Молдавмудин Орн | Монакин Нутг | Недерлендин Нутг | Ноорскгин Нутг | Польшин Орн | Португишин Орн | Пранцсин Орн | Румудин Орн | Сан Маринмудин Орн | Серпудин Орн | Словакудин Орн | Словенмудин Орн | Туркгудин Орн¹ | Украинмудин Орн | Суһомудин Орн | Хорватин Орн | Хар Уулин Орн | Чекмудин Орн | Свисин Ниицән | Сведин Нутг | Эстдин Орн | Орсин Ниицән¹


Үлмәд девскр һазр: Акротирин болн Декелин Һазр | Аландин Арлс | Гөрнзин Арл | Гибралта Балһсн | Җерсин Арл | Мэнин Арл | Форойсин Арлс | Свалбард | Ян Майенин Арл

Медҗ Гөрдлтә Орн Нутгин буулһавр (үннәр эврән бәәдг): Апсин Таңһч | Косовин Таңһч | Уулта Карабахин Таңһч | Днестр Кевсин Молдавмудин Таңһч | Ар Кипрудин Таңһч | Өвр Өседин Таңһч

¹ Һолар Азин төләд