Хальмг келн: хүвлвр хоорндк йилһән

Wikipedia-с
Аһулһнь уга кегдлә Аһулһнь немгдлә
б Робот: исправление двойного перенаправления → Өөрдин келн
Ясврин тәәлвр уга
1-гч мөр: 1-гч мөр:
<table align=right>
#перенаправление [[Өөрдин келн]]
{{Келн
| Нерн = Хальмг келн
| Төрскн_нерн = ''Хальмг келн, [[Хальмг келн]]''
| Күүндг_орн_нутг = [[Орсин Ниицән]], [[Китдин Улс Орн]], [[Монһлмудин Орн]]
| Күүндг_мтн = 630,000,000
| Бичг = [[Кириллик бичг]], [[Хуудм бичг]], [[Тод бичг]]
}}
</table>

'''Хальмг келн''' ([[Тодо бичиг]]: {{MongolUnicode|ᡆᡕᡅᠷᠠᡑ ᡘᡄᠯᡄᠨ|style=max-height:1.5em;word-wrap:normal}}), талданар '''Хальмг келн''' болдг. Эн келәр кезәнк Дөрвн Өөрдин олн әмтн дуһарла, ода цагт [[Хальмг Таңһч|Хальмг Таңһчд]], [[Китдин Улс Орн|Китдин Улс Орнд]] [[Шинҗән|Шинҗәнд]], [[Көкнуур|Көкнуурт]], [[Алшаа|Алшаад]], [[Көлнбүүр|Көлнбүүрт]], [[Монһлмудин Орн]]д Өөрдә әмтн дуһарҗана.

1924 җилин хөөн Хальмг Таңһчд [[тод бичг]] бичәр эдллә. Ода Тод бичгәр һанцхн [[Шинҗән|Шинҗәнин]] Өөрдә әмтн бичҗәд бәәнә. Дөрвн Өөрдин улсин бичг бәәсмн Тод бичги Зая-Пандитар үвлд, 1648 җилд моңһл бичгә сүүрәс бүтәлв. Өндр [[Орсин Ниицән|Орсн Ниицәнд]] Өөрдин келн кирилл үзгәр бичсмн. [[Монһлмудин Орн]] Өөрдин келн гөрдлҗәнә. Ховд, Увс, Баян өлгә, Көвсгл әмгүдд албн бишәр күүндҗана.

== Хальмг келнә кирилл цаһан толһа (алфавит) ==


{| class="wikitable"
! align="center"|Барин үзг (оньта)
! align="center"|Айлһ
! align="center"|Нернь
!
! align="center"|Барин үзг (оньта)
! align="center"|Айлһ
! align="center"|Нернь
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter A.png]]
| align="center"|[а]
| align="center"|А
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter O.png]]
| align="center"|[о]
| align="center"|О
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Schwa.png]]
| align="center"|[ә]
| align="center"|Ә
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Oe.png]]
| align="center"|[ө]
| align="center"|Ө
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Be.png]]
| align="center"|[п]
| align="center"|Бэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Pe.png]]
| align="center"|[п']
| align="center"|Пэ
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ve.png]]
| align="center"|[в]
| align="center"|Вэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Er.png]]
| align="center"|[р]
| align="center"|Эр
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ghe.png]]
| align="center"|[г]
| align="center"|Гэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Es.png]]
| align="center"|[с]
| align="center"|Эс
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Shha.png]]
| align="center"|[һ]
| align="center"|Һа
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Te.png]]
| align="center"|[т']
| align="center"|Тэ
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter De.png]]
| align="center"|[д]
| align="center"|Дэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter U.png]]
| align="center"|[у]
| align="center"|У
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ie.png]]
| align="center"|[е]
| align="center"|Е
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ue.png]]
| align="center"|[ү]
| align="center"|Ү
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Io.png]]
| align="center"|[йо]
| align="center"|Ё
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ef.png]]
| align="center"|[ф]
| align="center"|Эф
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Zhe.png]]
| align="center"|[ж]
| align="center"|Жэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ha.png]]
| align="center"|[х]
| align="center"|Ха
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Zhje.png]]
| align="center"|[җ]
| align="center"|Җә
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Tse.png]]
| align="center"|[ц]
| align="center"|Цэ
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ze.png]]
| align="center"|[з]
| align="center"|Зэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Che.png]]
| align="center"|[ч]
| align="center"|Че
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter I.png]]
| align="center"|[и]
| align="center"|И
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Sha.png]]
| align="center"|[ш]
| align="center"|Ша
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Short I.png]]
| align="center"|[й]
| align="center"|Ахр И
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Shcha.png]]
| align="center"|[ш']
| align="center"|Ща
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ka.png]]
| align="center"|[к]
| align="center"|Кэ
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Yeru.png]]
| align="center"|[ы]
| align="center"|Ы
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter El.png]]
| align="center"|[л]
| align="center"|Эл
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Hard Sign.png]]
| align="center"|уга
| align="center"|Җөөлн темдг
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Em.png]]
| align="center"|[м]
| align="center"|Эм
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter E.png]]
| align="center"|[е]
| align="center"|Э
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter En.png]]
| align="center"|[н]
| align="center"|Эн
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Yu.png]]
| align="center"|[н]
| align="center"|Ю
|-
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ng.png]]
| align="center"|[нг]
| align="center"|Аң
|
| align="center"|[[Боомг:Cyrillic letter Ya.png]]
| align="center"|[йа]
| align="center"|Я
|}

== Латин хальмг цаһан толһа ==

Эн цаһан толһиг 1930 — 1938 җилмүдт Советин холвад хальмг келнд олзлдг билә.
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | C c
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ç ç
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ә ә
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N̡ n̡
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ө ө
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ş ş
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | X x
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Y y
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ƶ ƶ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь
|}

<!--
== Латин неофициал ==
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ä ä
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ç ç
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ž ž
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ñ ñ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ö ö
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ş ş
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | T t
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ü ü
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | X x
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Y y
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | ͏
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
|}
-->

== Тод бичг ==

''Сүүр халх:'' [[Тод бичг]]

== Һаза заалһ ==

* [http://halmg-keln.org/ "Хальмг кел дасий!" төсл]

<!--Categories-->
{{Белдлһн}}

<!--Interwikis-->

[[Әәшл:Келн]]
[[Әәшл:Өөрдин келн|*]]
[[Әәшл:Хальмг Таңһч]]

11:45, 2 Ноха сарин 2016-ә бәәдлин ясвр

Нерн Хальмг келн

Хальмг келн (Тодо бичиг: ᡆᡕᡅᠷᠠᡑ ᡘᡄᠯᡄᠨ), талданар Хальмг келн болдг. Эн келәр кезәнк Дөрвн Өөрдин олн әмтн дуһарла, ода цагт Хальмг Таңһчд, Китдин Улс Орнд Шинҗәнд, Көкнуурт, Алшаад, Көлнбүүрт, Монһлмудин Орнд Өөрдә әмтн дуһарҗана.

1924 җилин хөөн Хальмг Таңһчд тод бичг бичәр эдллә. Ода Тод бичгәр һанцхн Шинҗәнин Өөрдә әмтн бичҗәд бәәнә. Дөрвн Өөрдин улсин бичг бәәсмн Тод бичги Зая-Пандитар үвлд, 1648 җилд моңһл бичгә сүүрәс бүтәлв. Өндр Орсн Ниицәнд Өөрдин келн кирилл үзгәр бичсмн. Монһлмудин Орн Өөрдин келн гөрдлҗәнә. Ховд, Увс, Баян өлгә, Көвсгл әмгүдд албн бишәр күүндҗана.

Хальмг келнә кирилл цаһан толһа (алфавит)

Барин үзг (оньта) Айлһ Нернь Барин үзг (оньта) Айлһ Нернь
[а] А [о] О
[ә] Ә [ө] Ө
[п] Бэ [п'] Пэ
[в] Вэ [р] Эр
[г] Гэ [с] Эс
[һ] Һа [т'] Тэ
[д] Дэ [у] У
[е] Е [ү] Ү
[йо] Ё [ф] Эф
[ж] Жэ [х] Ха
[җ] Җә [ц] Цэ
[з] Зэ [ч] Че
[и] И [ш] Ша
[й] Ахр И [ш'] Ща
[к] Кэ [ы] Ы
[л] Эл уга Җөөлн темдг
[м] Эм [е] Э
[н] Эн [н] Ю
[нг] Аң [йа] Я

Латин хальмг цаһан толһа

Эн цаһан толһиг 1930 — 1938 җилмүдт Советин холвад хальмг келнд олзлдг билә.

A a B b C c Ç ç D d E e Ә ә F f
G g H h I i J j K k L l M m N n
N̡ n̡ O o Ө ө P p R r S s Ş ş T t
U u V v W w X x Y y Z z Ƶ ƶ Ь ь


Тод бичг

Сүүр халх: Тод бичг

Һаза заалһ